Điểm tin thế giới ngày Thứ ba 26 tháng 1 năm 2021 – Võ Thái Hà tóm lược
Trung Quốc vẽ bản đồ đáy biển để tàu ngầm nguyên tử hoạt động
Chiếc tàu Hướng Dương Hồng (Xiang Yang Hong) 03 những ngày gần đây đã bị vệ tinh nhận ra tại lãnh hải của Indonesia, tuy đã tắt tín hiệu nhận diện. Phát ngôn viên Hải quân Pháp Eric Lavault lưu ý : « Trung Quốc đang vẽ bản đồ đáy biển để các tàu ngầm nguyên tử của họ có thể đi qua ».
Nguy cơ phong tỏa lần thứ ba đang hiển hiện tại Pháp, cuộc biểu tình trên khắp nước Nga vào cuối tuần qua theo lời kêu gọi của nhà đối lập Navalny là hai đề tài chính của báo chí Pháp hôm nay 25/01/2021. Liên quan đến châu Á, Le Monde tố cáo « Chính quyền Trung Quốc tiến hành các hoạt động thu thập thông tin quy mô tại Ấn Độ Dương ». Các hình ảnh vệ tinh cho thấy Bắc Kinh đang tìm cách vẽ bản đồ đáy biển.
Chiếc tàu Hướng Dương Hồng (Xiang Yang Hong) 03 những ngày gần đây đã bị vệ tinh nhận ra tại phía tây đảo Sumatra, trong lãnh hải của Indonesia. Tuy là tàu nghiên cứu đại dương của chính phủ Trung Quốc, chiếc tàu này lại di chuyển mà không bật tín hiệu nhận diện. Tờ báo chuyên ngành The Print hôm 22/01 cho biết Hướng Dương Hồng 03 đã bị tuần duyên Indonesia chận lại vì lý do trên.
Chuyên gia H.I. Sutton của trang Covert Shores chuyên giám sát khu vực này khẳng định Bắc Kinh « tiến hành một chiến dịch quy mô ở đông Ấn Độ Dương ». Chính phủ các nước ven biển cũng như các nhà quan sát cho rằng mục đích là chuẩn bị cho các hoạt động quân sự của đội tàu ngầm Trung Quốc.
Cùng với Hướng Dương Hồng 03, ba chiếc tương tự cũng đang ngang dọc để vẽ bản đồ đáy biển từ hai năm qua. Riêng chiếc Hướng Dương Hồng 06 đặc trách các thiết bị không người lái (drone) dưới đáy biển. Indonesia từ 2019 đến 2020 khám phá khoảng hơn một chục drone sục sạo lãnh hải của mình. Theo ông Sutton, một số hoạt động gần Indonesia, quần đảo Andaman và Nicobar nhằm tìm tòi về mạng lưới cảm biến của Mỹ trong khu vực, những thiết bị này theo dõi các tàu ngầm Trung Quốc.
Phát ngôn viên Hải quân Pháp Eric Lavault lưu ý : « Trung Quốc đang vẽ bản đồ đáy biển để các tàu ngầm nguyên tử của họ có thể đi qua ».
Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Trên toàn hành tinh chỉ mới có 6% diện tích đáy biển được biết rõ. Tại Ấn Độ Dương, Hải quân Ấn, Mỹ, Pháp, Úc ngày càng tập dượt chung nhiều hơn, và muốn tăng trao đổi thông tin tình báo. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 19/01 khi chúc Tết quân đội đã nhấn mạnh : « Ngay trong lúc này đây, một tàu ngầm Pháp chứng tỏ sự gắn bó của nước Pháp đối với nguyên tắc về quyền (hải hành) trên biển khơi xa, ở châu Á ».
Le Monde cho biết để hỗ trợ chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương, Paris từ nhiều tháng qua, khác với thông lệ, đã thông báo về sự hiện diện của một trong những tàu ngầm nguyên tử tấn công Pháp trong khu vực. Chiếc Emeraude (ngọc bích) đã quá cảnh tại Perth (Úc) hồi tháng 10, rồi thăm căn cứ Guam của Mỹ vào tháng 11. Tàu ngầm hiện đại này được triển khai ở châu Á trong thời gian đặc biệt dài, đang trên đường trở về cảng Toulon, và không hiếm những dịp đi gần các chiến hạm Trung Quốc.
Tổng thống Trump chính thức mở ‘Văn phòng cựu Tổng thống’ ở Florida
Tổng thống mãn nhiệm của Hoa Kỳ Donald Trump và Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ Melania Trump bước xuống Air Force One khi họ đến Sân bay Quốc tế Palm Beach ở West Palm Beach, Florida, vào ngày 20/1/2021. (Ảnh của ALEX EDELMAN / AFP qua Getty Images)
Tổng thống Trump đã thành lập “Văn phòng Cựu Tổng thống” để “thúc đẩy lợi ích của Hoa Kỳ và… thực hiện chương trình nghị sự của Chính quyền ông Trump thông qua vận động, tổ chức và hoạt động công khai”.
Ngày 25/1, Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ là ông Donald John Trump chính thức tuyên bố mở một văn phòng tại tiểu bang Florida để tiếp tục thúc đẩy các chương trình nghị sự chính trị của ông, báo New York Post đưa tin.
Cựu Tổng thống Trump đưa ra tuyên bố này trong chưa đầy một tuần kể từ khi ông mãn nhiệm sở, cùng ngày ông Joe Biden tuyên thệ nhậm chức hôm 20/1.
Theo một thông báo chính thức từ văn phòng của ông Trump, văn phòng này sẽ có tên là “Văn phòng Cựu Tổng thống” và sẽ phụ trách các phần “thư từ, tuyên bố, những lần xuất hiện công khai, cũng như các hoạt động chính thức” của Tổng thống Trump.
Triển vọng kinh tế thế giới từ góc nhìn IMF
Triển vọng kinh tế công bố hồi tháng 10 của IMF dự đoán mức tăng trưởng toàn cầu mạnh 5,2% trong năm 2021. Song kể từ đó, các nước giàu đã áp đặt các hạn chế chặt chẽ hơn nhằm chống lại các biến thể mới của coronavirus. Hôm nay IMF công bố dự đoán mới nhất của họ. Hy vọng về sự phục hồi mạnh mẽ vào đầu năm nay đã tan biến, nhưng các nền kinh tế đã làm tốt hơn trong việc giảm thiểu thiệt hại của phong tỏa.
Công chúng bớt lo ngại cho cuộc sống của họ trong khi thực hiện các biện pháp phòng chống virus, và các chính phủ đã tìm ra được công thức ít thiệt hại kinh tế nhất — không nên đóng cửa trường học, nhưng nên có nhiều hơn các lệnh đeo khẩu trang và xét nghiệm khách quốc tế. Các doanh nghiệp cũng đã thích nghi, đầu tư vào những cách thức làm việc mới để biến mình trở nên cạnh tranh hơn trong một thế giới giãn cách xã hội và làm việc từ xa. Phục hồi có thể sẽ không đến sớm với nhiều nền kinh tế, nhưng những đợt suy thoái gần đây nhất ít nhất cũng đỡ nặng nề hơn mùa xuân năm ngoái.
Nông dân Ấn Độ sắp biểu tình trong nội đô New Delhi
Ngày Cộng hòa, được tổ chức vào ngày 26 tháng 1 hàng năm, đồng nghĩa với một cuộc diễu hành quân sự qua trung tâm thủ đô New Delhi, tạo cơ hội cho thủ tướng Ấn Độ phô diễn sức mạnh quốc gia. Năm nay, có một sự kiện sẽ cạnh tranh với show diễn của Narendra Modi. Hàng trăm nghìn nông dân vốn vây quanh thủ đô dự định kỉ niệm hai tháng cuộc bao vây ôn hòa của họ bằng cách lái xe vào trong New Delhi.
Những cột khói xe máy cày đang đổ về từ khắp Bắc Ấn Độ để đưa họ và các biểu ngữ đi một vòng quanh thành phố. Các liên đoàn nông dân đang yêu cầu bãi bỏ các cải cách mà ông Modi gấp rút thông qua quốc hội hồi tháng 9. Họ tin rằng các luật được cho là loại bỏ các thương lái trung gian sẽ khiến họ bị các công ty nông nghiệp lớn nuốt chửng. Tuần trước, họ đã từ chối lời đề nghị hoãn ban hành 18 tháng. Hôm nay có thể là cơ hội tốt cuối cùng của họ để trình diễn trên sân khấu quốc gia.
Biểu tình lan rộng ở Nga vì vụ bắt giữ Navalny
“Ai quan tâm đến anh ta?”, tổng thống Nga Vladimir Putin gần đây đã cười nhạo như vậy khi nhắc đến Alexei Navalny. Rất nhiều người Nga quan tâm. Các cuộc biểu tình chống Điện Kremlin hồi cuối tuần trước, lớn nhất trong nhiều năm qua, được châm ngòi bởi vụ bắt giữ vị chính trị gia đối lập với các cáo buộc đáng ngờ khi ông vừa trở về Moskva sau khi bị đầu độc (mà ông nói là theo lệnh của tổng thống). Ngay cả khi đang ngồi tù, ông Navalny vẫn tạo ra những tình huống khó xử.
Ông Putin đã phải phủ nhận rằng một cung điện xa hoa trên bờ Biển Đen không thuộc về ông hay gia đình ông, sau khi một đoạn video do ông Navalny công bố cáo buộc tổng thống tham nhũng được lan truyền trên mạng. Hôm qua, các bộ trưởng ngoại giao EU quyết định không áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với bất kỳ người Nga nào về vụ bắt giữ, nhưng Josep Borrell, người đứng đầu chính sách đối ngoại của khối, sẽ đến Moskva để yêu cầu trả tự do cho ông Navalny và những người biểu tình. Sẽ có nhiều cuộc biểu tình hơn được lên kế hoạch vào cuối tuần này. Ông Putin có thể từ chối nêu tên ông Navalny, nhưng những người khác sẽ tiếp tục nói về ông ấy.
Từ hôm nay người nhập cảnh Mỹ phải xuất trình kết quả xét nghiệm âm tính covid-19
Các chính sách đi lại tiềm ẩn nguy cơ đại dịch của Mỹ minh họa cho những khó khăn trong việc kiểm soát covid-19. Ngay cả khi nước này cấm hầu hết người nước ngoài nhập cảnh từ Trung Quốc vào tháng 1 năm ngoái, virus vẫn lặng lẽ xâm nhập vào New York, chủ yếu từ châu Âu, nơi vẫn được phép nhập cảnh đến cho tới tận tháng 3. Các biến thể lây lan nhanh hơn của coronavirus từ Anh, Nam Phi và Brazil đã khiến Mỹ một lần nữa phải thắt chặt các hạn chế đi lại.
Kể từ hôm nay, tất cả du khách nhập cảnh, kể cả người Mỹ, phải xuất trình kết quả xét nghiệm âm tính covid-19 trước khi lên máy bay hoặc sẽ bị từ chối. Chính sách này sẽ giúp ích, nhưng không thể ngăn chặn căn bệnh hoàn toàn. Vào tháng 9, hai du khách đến New Zealand đã lây bệnh cho ít nhất 5 hành khách khác mặc dù đã tuân thủ yêu cầu xét nghiệm âm tính của nước này trước khi lên máy bay. Nếu không có biện pháp cách ly khách sạn bắt buộc đối với người nhập cảnh như cách làm của Úc, các biến thể mới có thể sẽ tiếp tục lây lan qua các sân bay ở Mỹ – có lẽ với số lượng ít hơn.
Thượng đỉnh về Thích nghi Khí hậu
Các lãnh đạo thế giới hôm nay sẽ họp trực tuyến trong ngày thứ hai của sự kiện có mục tiêu tăng cường khả năng chống chịu với tác động của biến đổi khí hậu. Một chủ đề nóng bỏng là làm thế nào các nhà hoạch định chính sách có thể dung hòa yêu cầu dài hạn của việc giải quyết biến đổi khí hậu với những yêu cầu trước mắt của nền kinh tế đang bị covid tàn phá. Các quốc gia đang có cơ hội hiếm hoi để chuyển dòng tiền kích thích kinh tế liên quan đại dịch vào các biện pháp vừa hạn chế sự nóng lên toàn cầu (như năng lượng sạch) vừa giúp giải quyết hậu quả của nó (chẳng hạn như phòng chống lũ lụt).
Nước Mỹ đã trở lại: John Kerry vừa phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh ngày hôm qua, trong chuyến đi quan trọng đầu tiên của ông với tư cách tân đặc phái viên về khí hậu của Tổng thống Joe Biden. Ông cho biết “lấy làm tiếc” về việc nước Mỹ thiếu hành động chống biến đổi khí hậu dưới thời chính quyền Trump và cam kết “chúng tôi sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để bù đắp cho điều đó”. Một trong những hành động đầu tiên của ông Biden trên cương vị tổng thống là đưa Mỹ tái gia nhập Hiệp định Paris. Ông sẽ công bố một số chính sách khí hậu mới trong tuần này.
Ấn Độ cấm vĩnh viễn 59 ứng dụng của Trung Quốc, bao gồm Tiktok
Ảnh minh họa (nguồn: Reuters).
Truyền thông Ấn Độ hôm thứ 2 vừa qua đưa tin, Bộ Điện tử và Công nghệ thông tin Ấn Độ (MeitY) đã ra lệnh cấm vĩnh viễn 59 ứng dụng di động đến từ Trung Quốc, theo Economic Times.
Trước đó vào tháng 6 năm ngoái, chính phủ Ấn Độ đã cấm 59 ứng dụng di động của Trung Quốc này với tuyên bố chúng “gây phương hại đến chủ quyền và toàn vẹn của Ấn Độ, quốc phòng của Ấn Độ, an ninh của nhà nước và trật tự công cộng.”
Danh sách bao gồm TikTok, Helo, We Chat, UC Browser của Alibaba và UC News, Shein, Club Factory, Likee, Bigo Live, Kwai, Clash of Kings và Cam Scanner và nhiều ứng dụng khác.
Sau đó, trong một thông báo vào tuần trước, Bộ Điện tử và Công nghệ Thông tin Ấn Độ cho biết các công ty sở những hữu ứng dụng này đã không đưa ra được câu trả lời và giải thích thỏa đáng. Do đó, 59 ứng dụng Trung Quốc sẽ bị cấm vĩnh viễn tại tại nước này.
Diễn đàn Kinh tế Davos : Oxfam tố cáo « virus bất bình đẳng »
Ảnh trích từ video khai mạc Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới, ngày 25/01/2021 : Người sáng lập và chủ tịch điều hành Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới, Klaus Schwab (T) và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. © AFP
Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos, hôm nay, 25/01/2021, lần đầu tiên phải tổ chức dưới hình thức trực tuyến do dịch bệnh. Như thông lệ, một ngày trước khi diễn đàn khai mạc, tổ chức Oxfam công bố báo cáo về tình trạng bất bình đẳng trên thế giới.
Trong báo cáo năm nay, Oxfam một lần nữa tỏ ra gay gắt khi tố cáo « virus của sự bất bình đẳng ». Bất chấp dịch bệnh Covid-19, vốn đã làm cho hơn 99 triệu người nhiễm bệnh và hơn 2 triệu người chết, 1.000 người giầu nhất thế giới, trong vòng 9 tháng, vẫn tìm lại được mức độ giầu có như trước khi có dịch bệnh. Trong khi đó, những người nghèo nhất phải mất ít nhất 10 năm để có thể vực dậy sau cuộc khủng hoảng dịch tễ này.
Oxfam dẫn chứng con số cụ thể : tài sản của 10 nhà tỷ phú hàng đầu theo bảng xếp hạng của Forbes tăng tổng cộng lên tới 540 tỷ đô la, tính từ đầu mùa dịch đến nay. Một số tiền lớn đủ để tài trợ mua vắc-xin ngừa Covid-19 cho tất cả mọi người và có thể tránh cho bất kỳ ai rơi vào cảnh bần hàn do đại dịch gây ra.
Nhiều nghị sĩ Mỹ đề xuất giới hạn nhiệm kỳ thành viên Quốc hội để thanh lọc bộ máy
Ảnh chụp màn hình Youtube/KVUE
‘Sự trỗi dậy của chủ nghĩa chính trị trong Quốc hội ngày nay là một sự khác biệt rõ ràng so với những gì các Tổ phụ mong muốn’
Thượng nghị sĩ Ted Cruz từ tiểu bang Texas hôm thứ Hai (25/1) đã tham gia cùng 5 đảng viên Cộng hòa khác đề xuất dự luật hạn chế số lượng nhiệm kỳ tối đa đối với các nghị sĩ Quốc hội (tương tự 2 nhiệm kỳ tối đa đối với vị trí Tổng thống), theo Fox News.
Đạo luật làm sống lại đề xuất trước đây của TNS Cruz về việc sửa đổi hiến pháp đối với giới hạn nhiệm kỳ. Nếu được thông qua, dự luật này sẽ ngăn chặn các thượng nghị sĩ phục vụ hơn hai nhiệm kỳ sáu năm và các thành viên Hạ viện phục vụ hơn ba nhiệm kỳ hai năm.
Ông Cruz cho biết trong một thông cáo báo chí: “Mỗi năm, Quốc hội chi hàng tỷ đô la cho các hoạt động tặng quà cho những người có quan hệ tốt: những người trong nội bộ Washington nhận tiền đóng thuế và các thành viên của Quốc hội được bầu lại, tất cả điều này diễn ra trong khi hệ thống [chính trị] này thất bại trong việc phục vụ người dân Mỹ”.
Ông viết: “Không có gì ngạc nhiên khi đại đa số người dân Mỹ từ mọi khuynh hướng chính trị – Đảng Cộng hòa, Dân chủ và Độc lập – đều ủng hộ áp đảo đối với dự luật giới hạn nhiệm kỳ của Quốc hội. Sự trỗi dậy của chủ nghĩa chính trị trong Quốc hội ngày nay là một sự khác biệt rõ ràng so với những gì Những người cha lập quốc mong muốn cho các cơ quan quản lý liên bang của chúng ta. Từ lâu tôi đã kêu gọi giải pháp này cho tình trạng tan vỡ của Washington, DC và tôi sẽ tiếp tục đấu tranh để buộc các chính trị gia nhà nghề phải chịu trách nhiệm cho việc này. Như tôi từng làm trước đây, tôi kêu gọi các đồng nghiệp của mình đệ trình bản sửa đổi hiến pháp này để các tiểu bang nhanh chóng phê chuẩn”.
Các thượng nghị sĩ Marco Rubio, Pat Toomey, Todd Young, Rick Scott và Mike Braun đã tham gia cùng ông Cruz trong nỗ lực này vào thứ Hai.
Công ty Modena: vắc-xin Covid không hiệu quả với biến thể Nam Phi
vắc xin Covid của Moderna (ảnh: Reuters)
Công ty cho biết hiện đang phát triển loại vắc-xin mới thay thế để chống lại chủng virus biến thể mới, Epoch Time đưa tin.
Công ty Modena Biotech hôm thứ Hai (25/1) cho biết, vắc-xin Modena đã được phê duyệt để sử dụng ở Canada. Tuy nhiên, theo nghiên cứu do công ty thực hiện, vắc-xin này có thể kém hiệu quả hơn đối với virus biến thể B1351 được tìm thấy ở Nam Phi. Theo đó, công ty hiện đang phát triển các phiên bản thay thế cho các liều vắc-xin tăng cường.
Theo báo cáo của CBC, “đây rõ ràng là một tin tốt”, tiến sĩ Isaac Bogoch, thành viên của nhóm công tác phân phối vắc-xin ở Ontario và là chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Toronto cho biết.
Ông nói thêm rằng, để đảm bảo khả năng miễn dịch đối với virus viêm phổi Vũ Hán đột biến liên tục (bao gồm cả biến thể B1351), không có gì đáng ngạc nhiên khi thay đổi vắc-xin.
Mặc dù vậy, những phát hiện mới nhất của Modena vẫn chưa được công bố rộng rãi. Trước mắt, công ty cho biết bản thảo nghiên cứu đã được gửi dưới dạng bản in cho nền tảng tự lưu trữ bioRxiv và sẽ được gửi đến cho người cùng ngành đánh giá để xuất bản.
Nghiên cứu này cho thấy vắc-xin của công ty không có tác động đáng kể đến biến thể B117 trong việc tạo ra kháng thể trung hòa. Các kháng thể trung hòa là một trong những phản ứng miễn dịch của cơ thể con người chống lại các bệnh nhiễm virus.