14/7/2022

Duyệt binh nhân Quốc Khánh Pháp 14/07/2022 trên đại lộ Champs Elysées, Paris. AP – Christophe Ena

Pháp tổ chức lễ diễu binh truyền thống nhân ngày Quốc Khánh 14/07/2022 trong bối cảnh chiến tranh nổ ra ngay tại châu Âu. Chín nước Đông Âu thành viên NATO là khách mời danh dự mở đầu buổi lễ, tiếp theo là lực lượng Pháp đóng tại sườn Đông, ngay sát Ukraina, quốc gia bị Nga tấn công từ ngày 24/02.

Pháp muốn dành vị trí đặc biệt cho 9 nước Đông Âu (Estonia, Latvia, Litva, Ba Lan, Cộng Hòa Séc, Slovakia, Hungary, Rumani, Bulgaria), những nước trên tuyến đầu giúp Ukraina chống xâm lược Nga và bảo vệ an ninh cho NATO.

Theo AFP, chủ đề lễ diễu binh năm 2022 là “Chia sẻ ngọn lửa” với khoảng 6.300 người tham gia, trong đó có gần 5.000 người diễu hành dọc đại lộ Champs-Elysées, Paris. Khoảng 14 đơn vị của Hải Quân Pháp tham gia lễ diễu binh và cũng để đánh dấu tròn 400 năm thành lập. Lần đầu tiên trong lịch sử, các nhà điều tra an ninh mạng của hiến binh Pháp cũng tham gia diễu binh.

Ngoài ra, còn có nhiều thiết bị quân sự được huy động : 64 máy bay, một máy bay không người lái Reaper, 25 máy bay trực thăng, 200 con ngựa và 181 xe cơ giới. Buổi lễ cũng là dịp để Pháp trưng bày những phương tiện mới của quân đội Pháp, như xe bọc thép trinh sát Jaguar, xe bọc thép thế hệ mới Griffon…

Lễ diễu binh khép lại với bài hát “France” (nước Pháp), được soạn riêng nhân dịp này, do nghệ sĩ Candice Parise trình bày. Sau lễ diễu binh, tổng thống Emmanuel Macron trả lời phỏng vấn truyền hình với hai đài TF1 và France 2 trong bối cảnh chính trị nội bộ Pháp khá phức tạp và không có lợi cho đảng cầm quyền, cũng như tình trạng lạm phát do chiến tranh Ukraina.

Trên quy mô toàn quốc, khoảng 125.000 cảnh sát, hiến binh được huy động để bảo đảm an ninh cho ngày lễ. Nhiều thành phố dự trù bắn pháo hoa mừng Quốc Khánh. Tại Paris, theo truyền thống hàng năm, pháo hoa được bắn ở tháp Eiffel lúc 11 giờ, kéo dài khoảng 30 phút để vinh danh “Tự do”.

Trong buổi tiệc chiêu đãi tối 13/07 của bộ Quốc Phòng, ông Macron cho biết muốn “đánh giá lại tham vọng” quân sự của Pháp cho giai đoạn 2024-2030 trong bối cảnh chiến tranh trở lại châu Âu. Tổng thống Pháp giao cho bộ Quốc Phòng hoàn thiện Luật về Chương trình quân sự mới (LPM) cho đến cuối năm 2022 để “đưa ra thảo luận ở Nghị Viện” vào đầu năm 2023.

TT Sri Lanka trốn sang Singapore, người biểu tình chiếm văn phòng thủ tướng

14/7/2022

Những người biểu tình Sri Lanka vẫy quốc kỳ từ nóc văn phòng thủ tướng, yêu cầu ông từ chức. Ảnh chụp tại Colombo, Sri Lanka ngày 13/07/2022. © AP – Rafiq Maqbool

Trong khi tổng thống Sri Lanka, Gotabaya Rajapaksa, chạy trốn sang Maldives rồi từ Maldives cùng vợ và hai vệ sĩ hôm nay 13/07 sang Singapore trên một chuyến bay thương mại, trong nước những người biểu tình chống chính phủ hôm thứ Tư 12/07/2022 đã chiếm văn phòng thủ tướng.

Đây là tòa nhà văn phòng làm việc thứ 4 của các quan chức hành pháp bị người biểu tình chiếm giữ. Và cũng giống như những nơi khác, người biểu tình để mở văn phòng thủ tướng cho công chúng đến, và có rất đông người đã đến ủng hộ phong trào đấu tranh. Tuy nhiên, bất chấp áp lực từ công chúng, cả tổng thống Sri Lanka và thủ tướng đều chưa từ chức. Nhiều người đang tự hỏi bước tiếp theo sẽ là gì.

Từ Colombo, đặc phái viên Sébastien Farcis gửi về bài phóng sự :

« Sau một ngày tranh đấu để chiếm văn phòng thủ tướng, những người biểu tình chào đón người dân Sri Lanka đến tòa nhà đẹp có từ thời thuộc địa. Trong số những người đến tham quan và ủng hộ phong trào này có Prabhat, một quan chức bộ Quốc Phòng. Ông Prabhat nói :

« Tôi đến vì tôi có một đứa con, và tôi muốn con tôi có tương lai. Tôi muốn một đất nước Sri Lanka thoát khỏi nạn tham nhũng và thoát những chính trị gia tham nhũng này. Tôi ủng hộ những gì những người biểu tình đang làm bởi các chính trị gia đã có thời gian để hành động nhưng họ đã không làm gì cả. Bây giờ chúng tôi không còn sự lựa chọn nào khác, chúng tôi phải sử dụng những phương pháp này ».

Câu hỏi hiện nay là những người biểu tình này sẽ còn làm gì nữa. Đối với Dennis Kularatne, một trong những người đứng đầu vụ xâm chiếm văn phòng thủ tướng vào hôm qua, mọi chuyện đã rõ ràng. Anh nói :

« Chúng tôi sẽ chiếm tất cả các tòa nhà này cho đến khi một chính phủ gồm thành viên nhiều đảng thực sự được chỉ định. Để điều hành chính phủ, chúng tôi sẵn sàng trao cơ hội cho bất cứ ai muốn, chỉ với một điều kiện : người này không có bất cứ mối liên hệ nào với gia tộc Rajapakse. »

Thủ tướng, người trở thành tổng thống lâm thời từ thứ Ba vừa qua, đã phản ứng bằng cách thiết lập lệnh giới nghiêm toàn quốc trong suốt ban đêm ».

Theo tin mới nhất, một người phát ngôn của phong trào biểu tình hôm nay 13/07 cho biết họ sẽ rút lui ôn hòa khỏi phủ tổng thống, văn phòng tổng thống và phủ thủ tướng, nhưng sẽ tiếp tục tranh đấu. Theo AFP, thông báo được đưa ra trong bối cảnh tổng thống lâm thời Ranil Wickremesinghe đã yêu cầu lực lượng an ninh giải tỏa trụ sở các cơ quan công quyền bị chiếm giữ và làm mọi điều cần thiết để tái lập trật tự.

Đàm phán xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine có tiến triển mới

Ukraine, Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đã có nhiều tiến triển tốt tại các cuộc đàm phán ở Istanbul nhằm mục đích nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc ở Biển Đen bị Nga ngăn chặn. Tuy vậy, viễn cảnh kết thúc chiến tranh vẫn còn xa khi các cuộc pháo kích dữ dội tiếp tục diễn ra.

Trước khi tiến độ được công bố chính thức, các nhà ngoại giao nói rằng kế hoạch đang được thảo luận bao gồm các điều khoản: Các tàu Ukraine hướng dẫn các tàu chở ngũ cốc ra vào vùng nước đã bị đặt mìn; Nga đồng ý đình chiến trong khi các chuyến hàng chuyển đi; và Thổ Nhĩ Kỳ – nước được Liên hợp quốc hỗ trợ – sẽ kiểm tra các tàu để xoa dịu lo ngại của Nga về việc buôn lậu vũ khí.

Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar hôm thứ Tư cho biết thỏa thuận sẽ được ký vào tuần tới, trong đó Ankara sẽ đảm bảo an toàn cho các chuyến hàng đang vận chuyển và các bên sẽ cùng kiểm tra hàng ngũ cốc tại các cảng.

Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine cho biết một trung tâm điều phối chung với Nga và Liên Hợp Quốc sẽ được thành lập.

Người đứng đầu Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết cần phải làm nhiều hơn trước khi thỏa thuận được hoàn tất.

“Chúng tôi đã chứng kiến ​​một bước tiến quan trọng”, ông Guterres nói với các phóng viên ở New York. “Nhưng chúng tôi vẫn cần nhiều thiện chí và cam kết của tất cả các bên.”

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tỏ ra lạc quan trong các bình luận đêm khuya: “Phái đoàn Ukraine đã báo cáo với tôi rằng có tiến triển. Trong những ngày tới, chúng tôi sẽ thống nhất các chi tiết với Tổng thư ký Liên Hợp Quốc.”

“Nhiệm vụ của trung tâm điều phối sẽ là thực hiện giám sát chung và điều phối an toàn hàng hải ở Biển Đen”, Tham mưu trưởng Andriy Yermak của ông Zelensky cho biết trên Twitter.

Ngoài là nhà cung cấp lúa mì lớn trên toàn cầu, Nga còn là nhà xuất khẩu phân bón lớn trong khi Ukraine cũng là nhà sản xuất ngô và dầu hướng dương quan trọng của thế giới.

Thỏa thuận trên được coi là quan trọng đối với an ninh lương thực, đặc biệt là giữa các quốc gia đang phát triển và để ổn định thị trường.

Nhưng ông Guterres cảnh báo vẫn còn “một chặng đường dài phía trước” trước khi có các cuộc đàm phán hòa bình để chấm dứt chiến tranh.

Một số thành phố của Ukraine đã báo cáo về các cuộc pháo kích dữ dội của Nga. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba trước đó tỏ ra thất vọng về triển vọng hòa bình.

Các quan chức Ukraine cho biết đã có liên tiếp các cuộc pháo kích của Nga trên khắp tỉnh Donetsk, nơi mà Moscow nhắm tới để hoàn tất việc chiếm giữ khu vực Donbass ở miền đông Ukraine.

Hôm thứ Tư, TASS dẫn lời một quan chức ly khai, Vitaly Kiselyov, cho biết các lực lượng Nga và ủy nhiệm đã tiến vào thị trấn Siversk ở tỉnh Donetsk và có thể tiến hành cuộc tấn công này trong vài ngày tới.

Cuộc xâm lược Ukraine ngày 24/2 của Nga là cuộc xung đột lớn nhất châu Âu kể từ năm 1945. Hàng triệu người đã phải đi sơ tán và hàng nghìn người thiệt mạng trong khi các thành phố trở thành đống đổ nát, cùng với lo ngại về một cuộc xung đột rộng lớn hơn ở phương Tây ngày càng gia tăng.

Ukraine và phương Tây đã cáo buộc Nga làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu và thúc đẩy lạm phát.

Moscow đã đổ lỗi cho Ukraine, nói rằng họ từ chối gỡ mìn rải xung quanh bờ biển của mình.

Điện Kremlin cũng cho biết các lệnh trừng phạt của phương Tây khiến Nga khó tài trợ và bảo hiểm cho các dịch vụ vận chuyển hàng hóa hàng hải của mình.

Hãng thông tấn Interfax của Nga dẫn lời Pyotr Ilyichev, người đứng đầu bộ phận tổ chức quốc tế của Bộ Ngoại giao Nga, cho biết Nga muốn kiểm soát và kiểm tra chính các tàu chở ngũ cốc để loại trừ buôn lậu vũ khí.

Một quan chức cấp cao của Liên hợp quốc, phát biểu với điều kiện giấu tên, cho biết hầu hết các điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán để nối lại xuất khẩu Biển Đen của Ukraine đã được khắc phục, mô tả các cuộc thảo luận ở Istanbul là một “bước đột phá.”

Ngân Hà (theo Reuters)

HKMH USS Ronald Reagan vào Biển Đông, có thể ghé Đà Nẵng

Hiếu Chân

HKMH USS Ronald Reagan (CVS-77) đi vào phía nam Biển Đông hôm thứ Ba 12 tháng Bảy 2022. Ảnh US Navy Photo

Mạng lưới thông tin của Hải quân Hoa Kỳ (USNI News) cho biết tàu sân bay USS Ronald Reagan (CVN-76) đã vào Biển Đông ngày thứ Ba 12 tháng Bảy và hiện đang hoạt động ở đó, theo thông cáo của Hạm đội 7 hôm thứ Tư 13 tháng Bảy.

Nhóm tác chiến (CSG) của HKMH mang tên cố tổng thống Ronald Reagan gồm có tàu ​​sân bay USS Ronald Reagan (CVN-76) và Không đoàn trên hạm số 5 (CVW 5), tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường lớp Ticonderoga USS Antietam (CG-54) và khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke USS Higgins (DDG-76).

Trong thời gian ở Biển Đông, nhóm tác chiến HKMH Ronald Reagan sẽ thực hiện các hoạt động an ninh hàng hải ở Biển Đông, huấn luyện chiến thuật phối hợp giữa các đơn vị trên không và trên bộ, diễn tập tấn công trên biển bằng phản lực cơ và trực thăng, theo thông cáo của Hạm đội 7.

Nhóm tác chiến cũng sẽ kết hợp với mạng lưới hải quân đồng minh và đối tác để xây dựng khả năng sẵn sàng chiến đấu, chống tàu ngầm, phòng không và tấn công trên biển, tham gia các chiến dịch bảo đảm tự do hàng hải ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Có nguồn tin cho biết HKMH Ronald Reagan sẽ có chuyến thăm thành phố Đà Nẵng vào cuối tháng Bảy sau khi HKMH chạy bằng năng lượng hạt nhân  USS Abraham Lincoln bất ngờ hoãn chuyến thăm Việt Nam được lên kế hoạch hồi tháng Năm. Một nguồn tin khác tiết lộ HKMH  USS Ronald Reagan sẽ đến Đà Nẵng ngày 18 tháng Bảy và neo lại năm ngày. Nhưng những thông tin về chuyến thăm Việt Nam của tàu có thể thay đổi.

Cùng thời điểm tàu Ronald Reagan vào Biển Đông thì khu trục hạm mang hỏa tiễn dẫn đường USS Benfold (DDG-65) cũng đang thực hiện hoạt động tự do hải hành quanh quần đảo Hoàng Sa ngày 13 tháng Bảy khiến Bắc Kinh phẫn nộ.

Trung Quốc đã phát tuyên bố nói rằng Bộ Tư lệnh quân khu Phương Nam của quân đội Trung Quốc than phiền chuyến tuần tiễu của tàu Benfold vi phạm lãnh hải của Trung Quốc chung quanh đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc gọi là Tây Sa. USNI News đưa tin Trung Quốc đã cử tuần dương hạm Xianning (500) bám theo chuyến hải hành của tàu Benefold, sau đó Bộ Quốc Phòng Trung Quốc nói họ đã “xua đuổi” tàu Mỹ ra khỏi khu vực – thông tin mà Hải quân Mỹ bác bỏ.

Trung Quốc càn quét hải sản biển Ả Rập

Cũng liên quan đến Trung Quốc, Le Monde có bài phóng sự dài về hiện tượng những đoàn tàu hùng hậu của nước này tỏa đi đánh bắt mực ở phía bắc Ấn Độ Dương, đúng hơn là nạn cướp bóc tài nguyên ở nơi cách xa Hoa lục đến 10.000 cây số. Trong mùa đánh bắt từ tháng 8/2021 đến tháng 5/2022, các phóng viên của tờ báo đã theo sát dấu vết một đoàn 14 tàu từ Phúc Kiến, nhờ dữ liệu vệ tinh của Global Fishing Watch (GFW). Những tàu này dùng ánh sáng để dẫn dụ, câu mực, thả lưới trên cả một vùng biển lớn. Ban đêm, quan sát từ không trung, là cả một vầng sáng rộng như một thành phố.

Trên các vùng biển quốc tế, tàu Trung Quốc thâu tóm 50 % đến 70 % loại hải sản giàu protein này – loài mực ở vùng biển gần Hoa lục ngày càng ít và giá trị thấp hơn. Chính quyền bang Kerala của Ấn Độ ước tính khoảng 1.000 tàu Trung Quốc xuôi ngược trên Ấn Độ Dương đánh bắt trái phép, rất nhiều chiếc không bật định vị. Theo tính toán của Le Monde, riêng trong mùa 2021-2022, Trung Quốc đã gom được đến 420.000 tấn cá các loại và mực tại biển Ả Rập (vùng biển trên Ấn Độ Dương).

Shinzo Abe, « hoàng tử của đảng Dân chủ Tự do »

Về châu Á, các báo Pháp đều đề cập đến sự kiện chấn động gần đây : cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bị ám sát. Cú sốc gây ra và vô số phản ứng từ khắp thế giới chứng tỏ tầm quan trọng của ông Abe, người thừa kế của dòng họ nổi tiếng Nhật Bản, nắm giữ kỷ lục giữ chức thủ tướng lâu nhất. Ngoại trưởng Mỹ Blinken ca ngợi « một nhà lãnh đạo có tầm nhìn lớn », thủ tướng Ấn Độ Modi « đau buồn hơn cả những ngôn từ », chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Leyen tố cáo « vụ sát hại hèn hạ và dã man » ông Shinzo Abe, « một nhà dân chủ lớn và người bảo vệ một trật tự quốc tế đa phương ».

Le Monde cho biết ông Abe sinh ra trong một danh gia vọng tộc lừng lẫy ở Yamaguchi. Ông ngoại ông, Nobusuke Kishi là thủ tướng Nhật từ 1957 đến 1960; ông cậu Eisaku Sato cũng là thủ tướng từ 1964 đến 1972, giải Nobel hòa bình 1974; người cha Shintaro Abe là ngoại trưởng và nhiều hy vọng trở thành thủ tướng nhưng sau đó qua đời vì bệnh tim. Con trai ông, Shinzo Abe cần phải nối tiếp truyền thống gia đình, đó là mong muốn và mệnh lệnh của người mẹ, bà Yoko, tuy lúc nhỏ ông chỉ muốn trở thành cầu thủ bóng chày hay thám tử.

Ngay từ khi bước chân vào chính trường, Shinzo Abe đã tham gia phe thiên hữu nhất trong đảng Dân chủ Tự do (PLD) là Hosoda. Ông tấn công vào những hồ sơ phức tạp như các vụ người Nhật bị Bắc Triều Tiên bắt cóc, sự cứng rắn và lịch thiệp của ông thu hút cử tri nhất là phụ nữ, Abe được mệnh danh là « hoàng tử của PLD ». Ông lên làm thủ tướng năm 2006 với chương trình bảo thủ về chính trị và tự do về kinh tế, gây ngạc nhiên khi đi thăm Bắc Kinh và Seoul để nối lại quan hệ thay vì đi Mỹ.

Giấc mơ sửa đổi Hiến pháp chủ hòa của ông Abe liệu có thành ?

Chính sách Abenomics của ông dựa vào linh hoạt tiền tệ, tái thúc đẩy ngân sách và cải tổ cơ cấu đã đưa Nhật Bản vào thời kỳ tăng trưởng kéo dài. Tập trung vào việc tăng cường liên minh với Hoa Kỳ để bảo đảm an ninh cho Nhật, Abe làm mọi cách để thu hút sự chú ý của các tổng thống Mỹ, và thậm chí còn đạt được mối quan hệ thân thiết với ông Donald Trump. Về uy tín trong nước, Le Monde gọi ông Shinzo Abe là « người dựng lên những ông vua » : cả Yoshihide Suga lẫn Fumio Kishida lên làm thủ tướng được nhờ ông Abe. Sự hiện diện của ông bên cạnh các ứng cử viên luôn rất quý giá, thế nên ông mới có mặt ở Nara trong cái ngày 08/07 định mệnh ấy.

Le Figaro chú ý đến việc các cơ quan truyền thông lớn của Nhật Bản khi đưa tin về lời khai từ hung thủ, chỉ nói chung chung hắn nghi ngờ ông Abe có liên hệ với một « tổ chức tôn giáo » chứ không nêu tên tổ chức này. Tuy nhiên những tờ báo nhỏ và báo chí ngoại quốc đều cho biết đó là Giáo hội Thống Nhất, còn gọi là giáo phái Moon. Các tôn giáo như Thần Đạo, Soka Gakkai, Seicho no ie, Giáo hội Thống Nhất…đều âm thầm đóng những vai trò trên chính trường Nhật Bản trong việc huy động tín đồ đi bỏ phiếu, quyên góp…La Croix ghi nhận, xúc động trước vụ ám sát, số cử tri đi bầu Thượng Viện đông đảo hơn thường lệ, đảng PLD chắc chắn giành được ưu thế.

Các nhà điều tra đang do dự giữa hai giả thiết tấn công khủng bố và hình sự đơn thuần. Một số tờ báo tiếng Nhật và tiếng Anh đã dùng chữ « khủng bố ». Nếu trước đây chiến dịch vận động chỉ xoay quanh vấn đề vật giá và môi trường, thì giờ đây còn là ngân sách quốc phòng trước các mối đe dọa quân sự. Trường hợp PLD giành được hai phần ba số ghế, sẽ có thể tổ chức trưng cầu dân ý về việc hủy bỏ điều 9 Hiến pháp chủ hòa. Với một công chúng nhạy cảm, nếu vụ ám sát cựu thủ tướng được coi là « hành vi khủng bố », sẽ tạo điều kiện cho việc tu chính Hiến pháp. Đó là giấc mơ của ông Shinzo Abe. Nhưng khả năng tiếp nhận vũ khí nguyên tử Mỹ để răn đe các láng giềng sở hữu loại vũ khí này, đã trở nên mỏng manh hơn với sự ra đi của ông.
Nga thiếu quân cho chiến thuật « tiền pháo hậu xung »

Trên chiến trường Ukraina, Le Monde nhận thấy quân Nga hầu như không tiến thêm được từ sau khi chiếm Luhansk. Tạm ngơi nghỉ, chuẩn bị chiến thuật mới hay bước ngoặt của cuộc chiến ? Hơn bốn tháng sau khi Nga tấn công Ukraina, khó thể biết được cuộc xung đột sẽ diễn biến ra sao.

Việc tập trung ít nhất 30 cụm tác chiến cấp tiểu đoàn (BTG) ở Donbass xác nhận ý đồ chiếm ít nhất là Donetsk, nhưng Matxcơva luôn nói muốn tiến đến tận Transnistria (ở Moldova) để cắt lối vào Hắc Hải của Ukraina. Và những tuyên bố của Nga cũng như Belarus khiến không thể bỏ qua giả thiết một cuộc tấn công thứ hai vào thủ đô Kiev. Hôm 05/07, thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrouchev khẳng định chiến dịch còn tiếp tục « cho tới khi nào đạt được mục tiêu phi quân sự hóa Ukraina ».

Nhà phân tích quân sự Nga Serguei Poletaev cho rằng quân đội Nga cùng với quân ly khai và lính đánh thuê Wagner đã áp dụng chiến thuật dấn lên từ từ theo kiểu Đệ nhất Thế chiến « tiền pháo, hậu xung ». Tuy nhiên Nga đang rất thiếu quân, không thể áp đảo được về số lượng, không thực hiện được những đột phá. Thay vì thay đổi chiến thuật, Matxcơva âm thầm huy động ở cấp vùng vì động viên ở cấp liên bang rất dễ mất lòng dân. Vùng Nijni Novgorod vừa lập tiểu đoàn lính xe tăng riêng, vùng Bachkortostan (Ural) gởi 12 chuyến xe buýt tình nguyện quân sang Ukraina, và danh sách nhanh chóng dài thêm.
Chiến lược mới của Ukraina : Phá kho đạn 

Về phía Ukraina tiến hành cùng một chiến lược ở miền nam và miền đông : trụ lại càng lâu càng tốt để gây thiệt hại tối đa cho địch. Một cuộc chiến tiêu hao để làm kiệt sức đội quân đỏ. Nhà tư vấn Xavier Tytelman của Aviation NXT ước tính Nga đã thiệt mất 5.000 quân để chiếm Severodonetsk và Lysychansk. Tuy gây thiệt hại nặng nề cho quân Nga, nhưng vẫn chưa đủ để chặn đứng kẻ thù, chủ yếu do chênh lệch quá lớn về hỏa lực. Theo Viện RUSI của Anh, Nga bắn đi 20.000 quả đạn một ngày vào các vị trí của Ukraina, còn phía Ukraina chỉ khoảng 6.000 quả.

Ý thức được không thể tiêu diệt từng khẩu đại bác một trong số hàng trăm khẩu của Nga bố trí dọc theo tiền tuyến, quân đội Ukraina nay nhắm vào các kho đạn, kho xăng của Matxcơva tại những vùng chiếm đóng và cả ở hậu cứ. Có ít nhất 11 kho đã bị phá hủy trong 10 ngày qua tại nhiều thành phố Ukraina (Donetsk, Melitopol, Kherson…) và trên đất Nga (Belgorod, Koursk…). Điểm yếu của hệ thống pháo binh Nga vẫn là logistic và thói quen trữ một lượng lớn đạn pháo.

Tuy chiến lược này đã làm chậm lại thậm chí ngưng hẳn đà tiến của Nga, các nhà phân tích phương Tây vẫn cho rằng Ukraina khó thể chuyển từ thế thủ sang thế công. Kiev đang cố gắng tái chiếm Kherson, những chiến sĩ Ukraina nay đã có mặt ở phòng tuyến bảo vệ thành phố. Họ có thể vượt qua hay không ? Đó là một trong những chiếc chìa khóa của các tuần lễ sắp tới.

Nga bị đả kích ở G20, kể cả từ các nước BRICS

Trên lãnh vực ngoại giao, Les Echos thuật lại việc ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov đành phải rời hội nghị G20 ở Bali ở Bali cuối tuần trước dù cuộc tranh luận chưa kết thúc, trước những chỉ trích dữ dội của phương Tây về cuộc xâm lăng Ukraina.

Ngay khi Lavrov vừa xuất hiện, ông đã phải đối mặt với một loạt câu hỏi gay gắt. « Bao giờ các ông mới kết thúc chiến tranh ? » « Tại sao không ngưng chiến ? ». « Quân xâm lăng », « kẻ tấn công », « quân chiếm đóng » … đó là những từ ngữ dành cho phía Nga. Lavrov than phiền các đối tác phương Tây không muốn nói về kinh tế thế giới mà chỉ tập trung chỉ trích Matxcơva. Ngoại trưởng Nga không tham dự một phiên thảo luận trong đó đồng nhiệm Ukraina Dmytro Kuleba phát biểu qua video, và rời phòng họp khi ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock đả kích chính sách của Nga.

Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna nhấn mạnh sự cô lập của Nga, ngay cả một số nước ngỡ rằng sẽ ủng hộ Lavrov cũng chỉ trích ông ta. Bà cho biết không có một quốc gia nào thậm chí BRICS, bênh vực thái độ của Nga. « Ngay cả Trung Quốc đã bắt đầu bài phát biểu bằng cách nói rằng Hiến chương Liên Hiệp Quốc cần phải là trung tâm các mối quan hệ quốc tế, Ấn Độ cũng vậy ». Có mặt tại Bali, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken từ chối gặp riêng Serguei Lavrov. Ông tố cáo trách nhiệm của Nga trong cuộc khủng hoảng lương thực và nhiên liệu thế giới, đồng thời hoan nghênh cộng đồng quốc tế lên tiếng đòi chấm dứt cuộc chiến ở Ukraina.

Cảnh sát 5 nước châu Âu phá đường dây đưa người Việt vượt biển Manche

Cũng tại châu Âu nhưng có phần liên quan đến Việt Nam, Le Monde có bài điều tra về « Hồi kết của một mạng lưới phát đạt chuyên đưa người vượt biên qua biển Manche ». Một đợt truy quét tại năm nước châu Âu đã phá vỡ đường dây giúp di dân sang Anh bằng « small boats ».

Theo Luân Đôn, trên 28.500 người đã đến Anh bằng những chiếc xuồng cao su năm 2021, trong khi năm 2018 chỉ có 300 người, và năm nay đã có gần 15.000 vụ. Ngày 06/07, Pháp, Bỉ, Đức, Anh, Hà Lan đã phối hợp với Europol và Eurojust tung ra « chiến dịch quốc tế lớn nhất từ trước đến nay chống những kẻ đưa người vượt biển bằng xuống ». Có 39 người bị bắt, trong đó cầm đầu là một người Kurdistan ở Iran 26 tuổi. Năm mươi vụ khám xét được tiến hành, tịch thu trên 1.200 áo phao, 135 chiếc xuồng và 50 đầu máy.

Tờ báo cho biết tại Pháp, vào cuối năm 2020 cánh sát bắt đầu chú ý đến một mạng lưới đưa người Việt sang Anh bằng tàu. Ngày 19/05/2021, một trong những tàu vượt biên loại này đã bị chìm cách bãi biển La Panne của Bỉ với 44 người Việt Nam và 5 người Irak. Lần theo mạng lưới ngườ Việt, cảnh sát tìm ra cả một đội quân hỗ trợ, đứng đầu là một người Kurdistan ở Irak 24 tuổi. Anh ta chỉ đạo đường dây đem lại lợi nhuận ít nhất 3,5 triệu euro/năm từ trong nhà tù ở Le Havre. Một nghi can khai rằng người Việt phải trả 3.000 euro/người, còn giá cho người Kurdistan là 2.000 euro. Nhà chức trách cho biết chiến dịch là một thành công lớn, vì đường dây vừa bị phá chiếm 40-50 % các vụ đưa người vượt qua biển Manche.

Hồi kết của tăng trưởng sản xuất chip bán dẫn

Công ty Sản xuất Chế tạo Chất bán dẫn Đài Loan (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, TSMC), đơn vị sản xuất 90% chip điện tử nhỏ nhất, hiệu quả nhất trên thế giới, sẽ báo cáo kết quả hàng quý vào thứ Năm. Giới đầu tư kỳ vọng một kết quả mạnh mẽ. Tuy nhiên, các nhà sản xuất chip sẽ phải đối mặt với thời gian khó khăn hơn đang chờ phía trước.

Một vấn đề là nguồn cung. Doanh số bán máy tính xách tay và điện thoại thông minh, các thiết bị sử dụng một nửa số chip sản xuất ra, đã tăng vọt trong thời gian phong tỏa vì covid-19. Để đáp ứng nhu cầu, đầu tư vào sản xuất đã bùng nổ. Tuy nhiên, phần lớn sản lượng mới này sẽ chỉ sẵn sàng vào cuối năm nay, khi nhu cầu dự kiến sẽ giảm.

Một nỗi lo khác là địa chính trị. Các nhà hoạch định chính sách đang muốn đưa chuỗi cung ứng sản xuất chip trở về đằng sau biên giới đất nước của họ. Sự phân mảnh như vậy sẽ làm tăng chi phí và khiến các công ty chip phải nghe theo những ý tưởng bất chợt của chính trị đảng phái. Một gã khổng lồ về chip khác, Intel, đã đe dọa trì hoãn việc khai trương hai nhà máy ở Mỹ do Quốc hội nước này vẫn chưa thông qua dự luật trợ cấp trị giá 52 tỷ USD trong 5 năm cho các nhà sản xuất chip Mỹ. TSMC đang lên cũng có thể sẽ sớm rơi xuống đất.

Bước vào mùa báo cáo thu nhập của các ngân hàng Mỹ

Người ta vẫn tin rằng chính sách tiền tệ cần thời gian để phát huy tác dụng. Nhưng quyết định thay đổi đột ngột của các ngân hàng trung ương nhằm chống lại lạm phát nghiêm trọng đã khiến các điều kiện tài chính ở Mỹ bị thắt chặt hơn trong năm 2022. Sự thay đổi này có hậu quả tồi tệ đến mức nào – tất cả sẽ được tiết lộ trong tuần này, khi bốn ngân hàng lớn nhất của Mỹ báo cáo thu nhập quý 2 của họ. JPMorgan Chase, ngân hàng lớn nhất của đất nước, và Morgan Stanley sẽ bắt đầu vào thứ Năm. Wells Fargo và Citi sẽ theo sau vào thứ Sáu.

Các nhân viên ngân hàng đầu tư, những người hỗ trợ chốt các thương vụ đầu tư và phát hành trái phiếu, sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Trong giai đoạn cổ phiếu sụt giảm và lãi suất tăng, các công ty đã ngừng sáp nhập, phát hành trái phiếu, hoặc niêm yết trên sàn chứng khoán. Các nhân viên trên sàn giao dịch chứng khoán có lẽ sẽ khá khẩm hơn: biến động thị trường có xu hướng làm gia tăng hoạt động giao dịch và doanh thu. Và lãi suất cao hơn có thể làm tăng thu nhập lãi từ các khoản vay của ngân hàng bán lẻ. Tuy nhiên, các nhà đầu tư đang phải chuẩn bị tinh thần cho điều tồi tệ nhất: cổ phiếu JPMorgan đã giảm 30% trong năm nay, so với khoảng 20% của S&P 500 nói chung.

Chính phủ Ý trên bờ vực khủng hoảng

Tháng 7 luôn là một tháng tồi tệ đối với các chính phủ Ý, khi sự khác biệt giữa các đối tác trong liên minh đạt đến điểm sôi trong cái nóng ngột ngạt của Rome. Hôm thứ Năm, liên minh cầm quyền của nước này đứng trước nguy cơ tan rã khi đảng lớn thứ hai của họ, Phong trào Năm sao (Five Stars Movement, M5S) chủ trương dân túy, đe dọa rút lại sự ủng hộ của mình trong cuộc bỏ phiếu của nghị viện về các biện pháp nhằm xoa dịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng năng lượng.

Sự ổn định của liên minh là rất quan trọng. Các nhà đầu tư đang lo lắng về khoản nợ công của Ý, vốn đã lên tới hơn 150% GDP. Nhưng Giuseppe Conte, thủ lĩnh của M5S, cũng đang phải chịu áp lực. Hơn một phần tư các nhà lập pháp của ông đã rời đảng vào cuối tháng 6, trong một cuộc tranh cãi về chiến tranh Ukraine. Giữa tình hình lạm phát gia tăng, Conte đã kêu gọi tăng lương và giảm thuế để giúp đỡ người nghèo. Ông đe dọa sẽ rút khỏi liên minh nếu thủ tướng Mario Draghi không đáp ứng yêu cầu của ông. Draghi đã chấp nhận nhượng bộ, nhưng đồng thời cảnh báo rằng nếu M5S rút lại sự hỗ trợ của mình, ông cũng sẽ rút lui.

Bất ổn ẩn sau Ngày Bastille yên bình ở Pháp 

Thứ Năm này, người Pháp sẽ kỷ niệm Ngày Bastille, một ngày lễ quốc gia nhằm tưởng nhớ sự kiện chiếm nhà tù Bastille ở Paris vào năm 1789. Đây là một dịp lễ thường niên để thể hiện niềm tự hào dân tộc và tổ chức các lễ hội địa phương, trong đó có một cuộc diễu hành quân sự và trình diễn của máy bay ở Paris. Năm nay, trong bối cảnh chiến tranh ở Ukraine, quân đội từ Đông Âu cũng đã được mời tham gia.

Tuy nhiên, đằng sau những lá cờ yêu nước ấy, tâm trạng dân tộc đang bấp bênh. Tổng thống Emmanuel Macron tái đắc cử vào tháng 4, nhưng đã để mất đa số trong quốc hội vào tháng 6. Giờ đây, ông điều hành một chính phủ thiểu số, cùng với thủ tướng Elisabeth Borne, và phải đối mặt với một phe đối lập thù địch và hay chỉ trích. Trong ngắn hạn, tình hình có thể sẽ vẫn bình yên, vì người Pháp vừa bắt đầu kỳ nghỉ hè dài ngày. Nhưng với lạm phát gia tăng và những lo lắng về chi phí năng lượng, thì vào tháng 9 này, người dân có thể sẽ trở về nhà cùng với sự bất bình, trong quốc hội và trên đường phố.